(Institute for Research in Fundamental Sciences – IPM)پژوهشگاه دانش‌های بنیادی

نهادی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که در سال ۱۳۶۸ با عنوان «مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات» بنیان نهاده شد و از سال ۱۳۷۶ با نام کنونی فعالیت می‌کند. هدف اصلی این پژوهشگاه از آغاز، پیشبرد پژوهش‌های نوین در علوم پایه، الگوسازی برای ترویج فرهنگ پژوهش در کشور و ارتقای جایگاه علمی ایران در عرصه جهانی بوده است.

این مؤسسه کار خود را با چند هسته تحقیقاتی کوچک آغاز کرد و اکنون با برخورداری از ۹ پژوهشکده در حوزه‌های ریاضیات، فیزیک، علوم کامپیوتر، علوم نانو، علوم زیستی، علوم شناختی، فلسفه تحلیلی، فیزیک کوانتوم و نجوم، یکی از مراکز علمی معتبر منطقه به‌شمار می‌آید. زیرساخت‌های پژوهشگاه شامل آزمایشگاه‌های تخصصی، شبکه ارتباطی پیشرفته، کتابخانه‌های روزآمد و همکاری‌های فعال با مراکز علمی بین‌المللی است.

از جمله دستاوردهای مهم پژوهشگاه می‌توان به ابتکار ایجاد شبکه علمی ـ تحقیقاتی ایران (ایرانت)، مدیریت طرح‌های ملی نظیر رصدخانه ملی ایران و شتابگر ملی، و نیز همکاری‌های گسترده با مؤسسات برجسته‌ای همچون سِرن (CERN) اشاره کرد.

پژوهشگاه دانش‌های بنیادی امروز با مدیریت پویا و استقلال واحدهای پژوهشی، نه‌تنها در تولید مقالات علمی معتبر و استنادهای بین‌المللی سرآمد است، بلکه الگویی ملی برای مدیریت پژوهش و بسترسازی برای پرورش نسل آینده دانشمندان نیز به‌شمار می‌رود. این مرکز، به‌عنوان میزبان و سازمان برگزارکننده «همایش جهانی مقابله با تروریسم و انحصارگرایی علمی»، نقش ویژه‌ای در تقویت گفتمان علمی و همکاری‌های بین‌المللی ایفا می‌کند.